Asitler Ve Özellikleri

ASİTLER VE ÖZELLİKLERİ İLE İLGİLİ KONU ANLATIM

Arrhenius : Suda çözündüklerinde (sulu çözeltilerine) hidrojen iyonu (H⁺) verebilen bileşiklere (maddelere) asit denir.

Lowry – Bronsted : Suda çözündüklerinde (sulu çözeltilerine) proton verebilen bileşiklere (maddelere) asit denir.

Lewis : Kimyasal bağ yaparken (kovalent bağ oluştururken) elektron alabilen bileşiklere (maddelere) asit denir.

a) Asit Çeşitleri :

HCl → Hidro Klorik Asit → Tuz Ruhu

HBr → Hidro Bromik Asit

HF → Hidro Florik Asit

HNO₃ → Nitrik Asit → Kezzap

H₂SO₄ → Sülfürik Asit

Kuvvetli Asitler

H₂CO₃ → Karbonik Asit → Meşrubat

H₃PO₄ → Fosforik Asit

HBO₃ → Borik Asit

HI → Hidro İyodik Asit

HClO₄ → Perklorik Asit (Hidrojen Klorat)

HCN → Hidrojen Siyanür

Zayıf Asitler

CH₃COOH → Asetik Asit → Sirke Asiti

HCOOH → Formik Asit → Isırgan Otu, Karınca

C₂H₃OH(COOH)₂ → Malik Asit → Meyve (Elma, Portakal)

C₃H₄OH(COOH)₃ → Sitrik Asit → Limon

C₁₇H₃₃COOH → Oleik Asit → Zeytinyağı

CH₃(CH₂)₂COOH → Bütirik Asit → Tereyağı Zayıf Asitler

C₁₃H₂₇COOH → Miristik Asit → Yağ Organik (Karboksilli)

C₁₅H₃₁COOH → Palmitik Asit → Yağ Asitler

C₁₇H₃₁COOH → Linoleik Asit → Yağ

C₁₇H₂₉COOH → Linoleik Asit → Yağ

C₂H₃OHCOOH → Laktik Asit → Süt, Yoğurt

C₂H₂(OH)₂(COOH)₂ → Tartarik Asit → Üzüm

CH₂OHCOOH → Folik Asit → Çilek

b) Asitlerin İyonlaşması ve İyonlaşma Tepkimeleri :

Asitlerin iyonlaşması demek, kendini oluşturan (+) ve (–) yüklü iyonlarına ayrışması demektir.

Asitlerin sulu çözeltileri oluşturulduğunda yani asitler suda çözündüklerinde (+) yüklü hidrojen iyonu (H⁺) ile (–) yüklü başka bir iyon oluştururlar.

Asitler, saf haldeyken elektrik akımını iletemeyip sadece suda çözündüklerinde elektrik akımını iletebilirler. (Asitlerin elektrik akımını iletebilmesi için iyonlaşması gerekir. Çünkü çözeltilerde elektrik akımının iletilmesini (+) ve (–) yüklü iyonlar sağlar.)

• HCl _(suda)(aq) → H⁺ + Cl ^–

HCl + H₂O → (H₃O)⁺ + Cl^–

• HBr _(suda)(aq) → H⁺ + Br ^–

HBr + H₂O → (H₃O)⁺ + Br ^–

• HF _(suda)(aq) → H⁺ + F ^–

HF + H₂O → (H₃O)⁺ + F ^–

• HNO_{3 (suda)(aq)} → H⁺ + (NO₃)^–

HNO₃ + H₂O → (H₃O)⁺ + (NO₃)^–

• H₂SO_{4 (suda)(aq)} → 2H⁺ + (SO₄)^–2

H₂SO₄ + 2H₂O → 2(H₃O)⁺ + (SO₄)^–2

• H₂CO_{3 (suda)(aq)} → 2H⁺ + (CO₃)^–2

H₂CO₃ + 2H₂O → 2(H₃O)⁺ + (CO₃)^–2

• H₃PO_{4 (suda)(aq)} → 3H⁺ + (PO₄)^–3

H₃PO₄ + 3H₂O → 3(H₃O)⁺ + (PO₄)^–3

• CH₃COOH _(suda)(aq) → H⁺ + (CH₃COO)^–

CH₃COOH + H₂O → (H₃O)⁺ + (CH₃COO)^–

• HCOOH _(suda)(aq) → H⁺ + (HCOO)^–

HCOOH + H₂O → (H₃O)⁺ + (HCOO)^–

c) Asitlerin Özellikleri :

1- Sulu çözeltileri elektrik akımını iletir.

2- Sulu çözeltilerinin tatları ekşidir (limon, sirke gibi).

3- Turnusol kağıdının rengini maviden kırmızıya dönüştürürler.

4- Hepsinin yapısında hidrojen (H) vardır ve sulu çözeltilerine (suda çözündüklerinde) hidrojen iyonu (H⁺) verirler.

5- Plastik ve camlara etki edemezler.

6- Saf haldeyken elektrik akımını iletmezler.

7- Yakıcı özelliktedirler.

8- Asitlere fenol ftalein çözeltisi (indikatörü) damlatılınca renk değiştirmezler.

9- Bazlarla birleşerek nötrleşirler ve tuz ile su oluşturup ısı açığa çıkarırlar. Nötrleşme tepkimeleri ekzotermiktir.

• Asit + Baz ^Nötrleşme Tuz + Su + Isı

• HCl + NaOH ^Nötrleşme NaCl + H₂O + Isı

^{Asit Baz Tuz Su}

10- Metallerle tepkimeye girerek metal tuzu oluştururlar ve H₂ (hidrojen) gazı açığa çıkarırlar. (Al, Mg, Zn, Fe, Na gibi metaller).

• Asit + Metal → Metal Tuzu + Hidrojen Gazı

• 2HCl + Mg → MgCl₂ + H₂

• H₂SO₄ + Zn → ZnSO₄ + H₂

• 3HCl + Al → AlCl₃ + 3/2 H₂

11- Karbonat grubu içeren bileşiklere etki ederek metal tuzu, CO₂ (karbondioksit gazı), ve H₂O (su) oluştururlar.

• Karbonatlı Bileşik+ Asit → Metal Tuzu + Karbondioksit Gazı + Su

• Mg(CO₃) + 2HCl → MgCl₂ + CO₂ + H₂O

• Mg(CO₃) + H₂SO₄ → MgSO₄+ CO₂ + H₂O

• Na₂CO₃ + 2HCl → 2NaCl + CO₂ + H₂O